Konie kabardyńskie stanowią jeden z najbardziej starożytnych typów koni wierzchowych i zaprzęgowych znanych człowiekowi. Rasa ta została wyhodowana w północnej części Kaukazu i uważana jest za prawdziwe ucieleśnienie miłości ludzi gór do tego szlachetnego i niezwykle inteligentnego zwierzęcia.
Pochodzenie, historia rasy
Nie wiadomo dokładnie kiedy i w jaki sposób na górzystych terenach Północnego Kaukazu ukształtował się nowy typ konia. Ustalenie choćby w przybliżeniu wydarzeń z początkowego okresu istnienia rasy jest dziś prawie niemożliwe.
Przyczyną tego jest skomplikowana historia Kabardy oraz wyniszczenie miejscowej ludności podczas tzw. wojny kaukaskiej, a także utrata cennych informacji historycznych o pochodzeniu konia kabardyńskiego.
Zdaniem niektórych naukowców rasa kabardyńska powstała w wyniku skrzyżowania koni stepowych z rasami wschodnimi, między innymi perską i turkmeńską oraz arabską.
Inni badacze twierdzą, że koń kabardyński pod względem naukowym jest zwierzęciem absolutnie wyjątkowym, którego powstanie to wynik ogromnej pracy hodowlanej Circassian (połnocno-zachodnio-kaukaskiej grupy etnicznej), którzy odrzucili słabe osobniki i pozostawili tylko najsilniejsze, najlepsze zwierzęta.
Mimo to uważa się, że niewiele jest narodów, które taką miłością i szacunkiem otaczaliby swoje konie jak mieszkańcy gór - rozpieszczali je, pielęgnowali z ogromną troską, nie podnosili na nie ręki ani głosu, nie jeździli na klaczach, stworzyli liczne legendy i pieśni o koniach kabardyńskich. Przywiązanie ludu kaukaskiego do koni potwierdzają liczne notatki zagranicznych podróżników i badaczy.
Niezależnie od tego jakie były faktyczne mechanizmy powstania rasy, jej przedstawiciele spełnili pokładane w nich oczekiwania wykazując cechy niezbędne do pełnienia funkcji zarówno konia wojennego, jak i zwierzęcia jucznego.
Kabardyjczycy wymagali energiczności, wytrzymałości, odwagi, odporności na niekorzystne warunki i niedożywienie, a także zdolności długotrwałego wysiłku mimo dużego obciążenia.
Konie kabardyńskie z łatwością transportowały ładunek 150 kg na odległość do 100 kilometrów w ciągu jednego dnia. Uczestniczyły w najcięższych bitwach, znosiły trudy długotrwałej podróży, żywiły się wyłącznie pastwiskowym pożywieniem.
Wojownicy wybierali najsilniejsze osobniki, co miało pozytywny wpływ na hodowlę i z pokolenia na pokolenie przyczyniało się do wzmocnienia rasy.
W XVI wieku zwinne i wytrzymałe konie kabardyńskie zyskały popularność w Europie Wschodniej i Azji. Szczególnie szlachta Krymu i Turcji oferowała handlarzom ogromne sumy za możliwość posiadania w stajniach przedstawicieli tej rasy.
Po zajęciu Kaukazu na początku XIX wieku nowi władcy docenili wyjątkowość koni kabardyńskich, dzięki czemu ich hodowla była kontynuowana w Imperium Rosyjskim.
W pierwszej połowie XX wieku radzieccy hodowcy aktywnie angażowali się w dalsze doskonalenie rasy, która otrzymała status jednej z najlepszych ras górskich.
Około roku 1965 w stadninie Malkinsky powstała odmiana (według niektórych źródeł rasa) koni anglo-kabardyńskich., które wykazują większą zwinność i skoczność, niż klasyczne konie kabardyńskie, dzięki czemu są bardziej predysponowane do sportu jeździeckiego.
Wygląd i charakter
Konie kabardyńskie osiągają do 155 cm wzrostu. Cechuje je nieco wydłużona, ale proporcjonalna sylwetka o dobrze rozwiniętej muskulaturze.
Głowa jest dość duża, sucha o garbonosym profilu. Cechą charakterystyczną jest długa, "łabędzia" szyja oraz szeroki zad i niezbyt długi grzbiet.
Średniej długości kończyny są mocne, suche z wyraźnie zarysowanymi, dobrze rozwiniętymi ścięgnami. Kształt kopyt określa się, jako kształt miseczki lub kielicha. Są niewielkie, wyjątkowo twarde i wytrzymałe, dzięki czemu nie wymagają podkuwania.
Dominującym umaszczeniem jest najciemniejszy odcień gniadego lub kasztanowego. Nie występują białe oznaczenia na głowie i kończynach.
Konie kabardyńskie to bardzo inteligentne i dumne zwierzęta, które mogą być wiernymi, przyjaznymi, wspaniałymi towarzyszami.
Ze względu na to, że reagują nieposłuszeństwem, oporem a nawet mogą ugryźć w przypadku braku konsekwencji jeźdźca lub podniesienia głosu wymagają doświadczonego opiekuna, który okiełzna ich temperament.
Użytkowanie
Do tej pory na obszarach wiejskich Kabardyno-Bałkarii posiadanie choć jednego konia w gospodarstwie domowym jest tak samo naturalne jak hodowanie kur czy krów.
Częściowo sytuacja ta wynika z faktu, że główna część terytorium regionu to górzysty i bardzo nierówny teren, po którym (ze względu na istnienie niewielu dróg szybkiego ruchu) poruszać się można albo konno, albo pieszo.
Jednak nie tylko mieszkańcy Kabardyno-Bałkarii hodują konie kabardyńskie. Rozwój technologii i mechanizacji nie spowodował zmniejszenia popularności rasy.
Dobrze rozwinięty instynkt samozachowawczy, orientacja w terenie oraz wyczucie odległości, jak również umiejętność zachowywania równowagi, stabilność kończyn i pewność, miękkość chodów podczas pokonywania niebezpiecznego terenu sprawiają, że konie kabardyńskie są niezastąpione podczas górskich wycieczek oraz w służbie granicznej.
Dodatkowym atutem rasy jest brak potrzeby aklimatyzacji podczas nagłych zmian terenu. Nie stanowią dla nich problemu nagłe zmiany temperatury oraz ciśnienia atmosferycznego, strome podjazdy i gwałtowne zjazdy, czy też wąskie skalne półki.
Aby zachować legendarną wytrzymałość swych przodków, konie kabardyńskie w dalszym ciągu trzymane są na naturalnych pastwiskach przez cały rok. Jedynie małe źrebięta są odstawiane od matek w okresie jesienno-zimowym i wychowywane w małych grupach w stajni.
Poza tym w wyniku krzyżowania z rasami jeździeckimi konie kabardyńskie odnoszą sukcesy w sportach jeździeckich. Chociaż nie są aż tak szybkie i skoczne, aby konkurować na profesjonalnym poziomie, zdobywają nagrody w wyścigach i triatlonie.
Spokojny, płynny, miękki krok oraz brak szarpnięć w kłusie i galopie sprawia, że konie kabardyńskie nadają się do jazdy rekreacyjnej.
