Konie Merens swą nazwę zawdzięczają malowniczej wiosce położonej nad rzeką Ariege we francuskich Pirenejach, niedaleko granicy z Andorą.
Obecnie wyróżnia się dwa typy rasy: mniejsze, lżejsze, tradycyjne konie górskie oraz wyższe konie w nowoczesnym, sportowym stylu.
Pochodzenie, historia rasy
Uważa się, że Merens to bardzo stara rasa, która podobnie jak angielskie rasy kuców: Fell i Dales powstały w czasach prehistorycznych. Wykazują bowiem duże podobieństwo do koni przedstawionych na malowidłach sprzed 13 000 lat, które znaleziono na ścianach jaskiń w Niaux.
Prawdopodobnie te dzikie konie, mogące być przodkami Merens, przeniosły się w góry w celu ucieczki przed globalnym ociepleniem, które towarzyszyło końcowi ostatniego okresu lodowcowego.
Ze względu na niezwykłe zdolności adaptacyjne, odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne oraz pewność i bezpieczeństwo chodów w górskim terenie konie Merens cieszyły się ogromną popularnością wśród górskich rolników Monntagnol.
Spokojne usposobienie, mocne kopyta, jak również siła, stabilność i równowaga sprawiały, że Merens wspierały ich w pracy pociągowej, ciągnąc wozy wypełnione rudami mineralnymi.
Poza tym rasa używana była przez przemytników przewożących drewno i minerały przez góry pomiędzy Francją i Hiszpanią, jak również kupców, robotników portowych i winiarzy.
Rasa wykorzystywana była również do celów wojskowych, między innymi w średniowieczu przez wojska hrabiego Foix Gastona Phoebusa, jak również do transportowania armat przez armię Napoleona podczas kampanii rosyjskiej.
W tym czasie licznie krzyżowano je z katalońskimi osłami i końmi bretońskimi w wyniku czego powstały muły pirenejskie, które pod koniec XIX wieku służyły w lekkiej kawalerii.
W 1946 roku armia francuska zaprzestała używania Mérens do ciągnięcia artylerii w górach, co w połączeniu z modernizacją transportu i rolnictwa doprowadziło do znacznego spadku populacji. Przed całkowitym wyginięciem uchroniły rasę wierzenia w ekologiczną apokalipsę i ruch hippisowski.
Na początku lat 70 XX wieku w małych wioskach Ariège osiedlali się ludzie pragnący żyć na marginesie społeczeństwa, którzy jednocześnie pobudzili lokalną gospodarkę i zachęcali do wznowienia hodowli koni Mérens.
Przyczyniła się do tego również historia półdzikiego ogiera Banbona, który osierocony w wyniku wypadku, dokarmiany kozim mlekiem a następnie sprzedany po pewnym czasie wrócił do kraju i rozpoczął karierę sportową. Następnie powrócił do stada przebywającego wysoko w górach i tam zmarł w wieku 20 lat.
Równocześnie krajowy ekspert hodowli koni Lucien Lafont de Sentenac ukierunkował działania hodowców na uzyskanie kuca sportowego (1 stycznia 1998 roku Francuska Stadnina Narodowa przywróciła Mérens do kategorii "koni" i usunęła z klasyfikacji "kucyków"). Dobre zarządzanie hodowlą kuca Merens oraz jej promocja spowodowała wzrost liczebności populacji.
W 1977 roku przedstawiciele rasy Mérens zostali wprowadzeni na wyspę Reunion, gdzie ich hodowla stała się częścią lokalnej gospodarki.
Zdolność przystosowania się do niekorzystnych warunków, ich pewność chodu i ostrożność podczas przemieszczania się po górzystym terenie sprawiła, że Merens chętnie wykorzystywano w turystyce jeździeckiej do wożenia turystów przez góry w rejony wulkaniczne.
Obecnie organizacją i czuwaniem nad rasą we Francji zajmuje się SHERPA (Syndicat hippique des éleveurs de la race pyrénéenne ariégeoise), która zrzesza miłośników i hodowców rasy Mérens.
Poza tym współpracuje z Francuską Stadniną Narodową wspólnie decydując o celach i kierunku rozwoju hodowli, promuje przedstawicieli rasy na targach, pokazach krajowych, międzynarodowych wystawach oraz corocznych pokazach w Bounan. SHERPA zajmuje się również publikacją biuletynów i listów hodowców.
Poza terytorium Francji kilka państw posiada populacje Mérens, a niektóre z nich dodatkowo rejestry rasy i księgi stadne uznawane przez Francuzów, między innymi Włochy oraz Belgia.
Ponadto przedstawiciele rasy hodowani są w Holandii, Niemczech i Szwajcarii. Niewielka populacja obecna jest w Czechach, Indiach i Tunezji.
Wygląd i charakter
Do księgi stadnej koni czystej krwi Mérens mogą być wpisane wyłącznie ogiery, które w wieku trzech lat pozytywnie przeszły rygorystyczne próby, których zadaniem jest ocena chodów oraz umiejętności, skoków przez przeszkody, pracy na lonży, ujeżdżania oraz przegląd fizyczny.
Bardzo duże znaczenie ma charakter poszczególnego osobnika. Takie cechy jak zrównoważenie, spokój, łagodność i posłuszeństwo umożliwiają zakwalifikowanie do rejestracji. Ocena klaczy odbywa się podczas konkursu rasy organizowanego prze Francuską Stadninę Narodową.
Konie Merens osiągają wysokość od 115-149 cm, chociaż idealny wzrost według rejestru rasy wynosi od 145 do 155 cm w kłębie.
Mają małą, wyrafinowaną głowę z prostym lub lekko wklęsłym profilem oraz szerokim, płaskim czołem. Szyja jest krótka, mocna, dobrze osadzona. Grzywa jest bardzo gęsta, często falowana.
Kłąb jest dobrze zarysowany (szczególnie preferowany u koni jucznych), łopatki skośne a grzbiet dość długi i szeroki.
Kończyny są masywne z wyraźnie zaznaczonymi stawami i niewielkim opierzeniem na podudziach.
Niektóre Mérens mają pęciny osadzone zbyt blisko siebie, co stanowi wadę często występująca u ras górskich.
Kopyta są szerokie i wytrzymałe, dzięki czemu nie wymagają podkuwania.
Zad jest zaokrąglony z nisko osadzonym ogonem.
Typowym umaszczeniem rasy jest maść kara, choć źrebięta po narodzinach mogą być ciemnoszare albo koloru kawy i dopiero z czasem przybrać czarne umaszczenie.
Dopuszczalne jest niewielkie oznaczenie na głowie, choć nie jest ono pożądane.
Zimą konie wykształcają obfitą, gęstą sierść z rdzawymi pasmami oraz włosy na pysku przypominające brodę, które zapewniają im ochronę przed mrozem.
Mérens wykazują silną osobowość, dlatego potrzebują stałej konsekwencji w wychowaniu. Przy odpowiednim prowadzeniu chętnie się uczą, okazują opiekunowi zaufanie i posłuszeństwo.
Poza tym są pełne energii, a jednocześnie łagodne i przyjazne, dzięki czemu są rasą lubianą przez dzieci.
Użytkowanie
Współczesne Merens uznawane są za wszechstronnego konia rekreacyjnego. Chociaż nie są duże ich budowa ciała i siła fizyczna sprawia, że mogą być doskonałym wierzchowcem nie tylko dla dzieci, ale również dla lżejszych osób dorosłych.
Ze względu na miejsce pochodzenia i zdolność do zręcznego manewrowania po bezdrożach i górskich szlakach rasa Merens doskonale nadaje się na konia trekkingowego.
Poza tym przedstawiciele tej rasy pracują w gospodarstwach rolnych, przy zrywce drewna, jako zwierzęta juczne, a także w zaprzęgach. Niektóre osobniki odnoszą sukcesy w powożeniu, ujeżdżaniu i skokach przez przeszkody.
Małe gospodarstwa w Ariege kontynuują długowieczną tradycję zwaną "Montagnage" albo "Fete de la Transhumance". Tradycja ta polega na odprowadzaniu na początku czerwca setek koni do estives - wysokogórskich pastwisk Pirenejów położonych na wysokości około 1500 metrów. Na tych terenach Merens mają możliwość swobodnego przemieszczania się i wypasu przez pięć miesięcy, aby w październiku powrócić do swych gospodarstw położonych w dolinach.
Wypuszczanie koni na wysokogórskie pastwiska wykorzystuje pożywny, letni sezon a dodatkowo wpływa na unikalność i malowniczość regionu.
Dodatkowo możliwość przebywania w stadzie pozytywnie wpływa na charakter i równowagę emocjonalną koni. Niektóre konie narodzone na wysokogórskich pastwiskach pozostają w górach przez cały rok.
Trudne warunki Pirenejów doprowadziły do powstania niezwykłego, wytrzymałego, odpornego konia, który ceni sobie wolność. Źrebięta zazwyczaj przychodzą na świat na wysokogórskich pastwiskach, na ziemi pokrytej śniegiem. Dzięki temu małe koniki bardzo szybko zaczynają wykazywać odporność na zimno, wytrwałość oraz inne charakterystyczne cechy rasy.
