W języku baskijskim słowo Pottok (wymawiane poh-tyok) oznacza "mały koń" i rzeczywiście kuce Pottok są małe, a przy tym wytrwałe, dzielne, ukształtowane przez krajobraz i klimat ich ojczyzny.
Pochodzenie, historia rasy
Pochodzące z Kraju Basków (terytorium Francji i Hiszpanii) kuce Pottok uznawane są za jedną z najstarszych ras koni w Europie. Wyjaśnienie skąd przybyły, w jaki sposób pojawiły się w tym regionie konie jest przedmiotem wielu spekulacji i możliwe, że już na zawsze pozostanie zagadką.
Według niektórych teorii przodkami kuców Pottok są konie, które uwieczniono na paleolitycznych malowidłach naściennych w jaskiniach, a także jako rzeźby kostne odnalezione na terenach Basków. Gdyby przypuszczenia te były zgodne z rzeczywistością oznaczałoby to, że żyją tam od co najmniej 10 000 lat, a może nawet od ponad 16 000 lat.
Istnieje również teoria, że kuce przybyły w epoce brązu, pomiędzy 3200 a 600 rokiem p.n.e. Na ten moment żadna z tych teorii nie uzyskała naukowego potwierdzenia.
Jakkolwiek by nie było, Pottok jest rasą rodzimą dla Kraju Basków, a przez to że przez wieki zachowywała swój pierwotny stan również rasą dziką.
Baskowie wysoko cenili te małe kuce, dlatego nie ingerowali w naturalne cechy rasy i nie wprowadzali krwi innych ras. Używali ich do polowań, jazdy konnej, ciągnięcia wozów, transportowania towarów, pracy na roli, a także podczas działań wojennych. Kiedy nie były wykorzystywane przez człowieka swobodnie włóczyły się całymi stadami po górach i dolinach.
Niestety w bliższej przeszłości swoboda kuców była znacznie bardziej ograniczona przez człowieka. W XIX i XX wieku te małe, potulne kuce wykorzystywano we francuskich kopalniach, w których niejednokrotnie ciężko pracowały przez większość swojego życia.
Po zakończeniu pracy dla człowieka, zamiast tak jak ich przodkowie zostać wypuszczone na wolność, były sprzedawane do zakładów mięsnych.
Niezwykle potulne, łagodne usposobienie sprawiło, że kuce Pottok stały się popularnymi kucykami cyrkowymi.
W międzyczasie postępująca mechanizacja doprowadziła do tego, że zapotrzebowanie na pracę koni w gospodarstwach malało.
W połączeniu z przekształcaniem naturalnych siedlisk w komercyjne lasy i pola uprawne, a także krzyżowaniem kuców z innymi rasami (iberyjskimi, arabskimi, kucami walijskimi) doprowadziło to do znacznego spadku populacji i zagrożenia wyginięciem.
Na szczęście w latach 70 XX wieku podjęto działania, mające na celu odbudowanie rasy. W tym celu założono księgi stadne, a także utworzono rezerwaty przyrody, po których nieudomowione stada mogą bezpiecznie wędrować.
Co ciekawe wolno żyjące kuce są w stanie wyczuć nadchodzące warunki pogodowe i odpowiednio się do nich dostosować poprzez przemieszczanie się w wyższe partie, gdy wzrasta ciśnienie atmosferyczne i na niżej położone tereny w przypadku zbliżającego się pogorszenia pogody.
Wygląd i charakter
Zgodnie z oficjalnym, francuskim wzorcem rasy wyróżnia się dwa typy Pottok: mniejsze Górskie kuce, które większość albo całe swoje życie spędzają wysoko w górach oraz Preriowe - większe, przebywające na równinach a tym samym bardziej udomowione.
Górskie kuce Pottok osiągają od 115 do 130cm wysokości, a Preriowe 120-147 cm.
Bez względu na typ mają dużą, kwadratową głowę z prostym albo lekko wklęsłym profilem. Uszy są nisko osadzone, niewielkie i skierowane do przodu. Na wysokości oczu o inteligentnym wyrazie znajduje się delikatne wgłębienie. Nozdrza są dość szerokie, a górna warga nieco opadająca.
Szyja jest krótka, łopatki proste. Klatka piersiowa szeroka i głęboka, plecy długie a zad prosty. Kończyny, zakończone małymi, mocnymi kopytami są dość krótkie, ale smukłe z wyraźnie zarysowanymi ścięgnami.
W przypadku kuców Pottok czystej krwi dominującym umaszczeniem jest kare. Występuje również maść gniada lub kasztanowata. Popularną i akceptowaną maścią jest pinto, które powstało w wynikiem krzyżówek i nie jest charakterystyczne dla tradycyjnych koni Basków.
Sierść jest gładka i błyszcząca. Zimą przekształca się w bardzo grubą sierść zwaną bora, która u młodych koni może osiągnąć nawet 10 cm długości.
Udomowione Pottok są bardzo łagodne, przyjaźnie nastawione do człowieka, inteligentne i podatne na trening. Ich energiczność w połączeniu ze zrównoważonym charakterem czynią z nich idealnego towarzysza dla dzieci. Nie mają wysokich wymagań dotyczących opieki i wyżywienia, aby się prawidłowo rozwijać. Są silne, wytrzymałe i odporne na choroby.
Użytkowanie
Niewielkie rozmiary, minimalne wymagania a przede wszystkim niezwykły charakter sprawiają, że kuce Pottok cieszą się coraz większym zainteresowaniem jako kuce dla dzieci a nawet wierzchowce dla osób dorosłych.
Poza tym odnoszą sukcesy w ujeżdżaniu, powożeniu, skokach przez przeszkody. Są idealne do trekkingu i rajdów długodystansowych.
W dalszym ciągu podejmowane są działania zmierzające do tego, aby jak najwięcej przedstawicieli rasy mogło żyć na wolności, tak jak ich przodkowie w Kraju Basków.
