Tarpany przez wielu naukowców uznawane są za przodka konia domowego.
Pochodzenie
W okresie plejstocenu stada tarpanów swobodnie galopowały po stepach i lasach niemal całej Eurazji - od Europy zachodniej i południowej aż po Azję centralną.
Według malowideł odnajdywanych na ścianach jaskiń, jak również później uzyskiwanych informacji przedstawicieli tego gatunku można było spotkać w okolicach Morza Śródziemnego, Morza Kaspijskiego, aż do Jeziora Aralskiego.
Wygląd
Liczące około 130 cm w kłębie tarpany wykazywały cechy typowe dla koni prymitywnych - posiadały wyraźną ciemną pręgę przebiegającą wzdłuż grzbietu oraz pręgowane, mocno zbudowane nogi.
Ciała koników leśnych były myszatego umaszczenia. Natomiast ogon i krótka, stercząca grzywa były czarne.
Ogiery prawdopodobnie były większe od klaczy.
Styl życia
Tarpany były zwierzętami towarzyskimi, żyły w stadach liczących do kilkunastu osobników.
Jako przedstawiciele gatunku płochliwego, zwinnego i szybkiego były trudne do oswojenia, przez co prawdopodobnie nie były wykorzystywane do pracy przez człowieka.
Będąc zwierzętami roślinożernymi uznawane były przez lokalną ludność za szkodniki, a tym samym stały się obiektem polowań, źródłem mięsa i skór.
Coraz większa presja ze strony człowieka, brak możliwości łączenia się poszczególnych stad oraz krzyżowanie z udomowionymi końmi doprowadziła do tego, że obszar występowania dzikich tarpanów ulegał zawężaniu aż w końcu w latach 80 XIX wieku na stepach Ukrainy zmarł ostatni wolny przedstawiciel tego gatunku.
Tarpany w Polsce
W Polsce tarpany zamieszkujące Puszczę Białowieską przetrwały do 1780 roku (lub1786), po czym zostały odłowione i umieszczone w zwierzyńcu hrabiów Zamoyskich mieszczącego się w okolicach Biłgoraja.
Niestety panująca bieda doprowadziła do tego, że w 1808 roku ich los ponownie się odmienił - zostały rozdane okolicznym chłopom, gdzie w wyniku krzyżowania się z lokalnymi końmi powstała nowa rasa - przez profesora Vetulaniego określana mianem konika polskiego.
Ten poznański naukowiec, absolwent rolnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim pracując jako zarządca majątkowy zainteresował się pochodzeniem zwierząt chłopskich, między innymi biłgorajskimi konikami, w których płynęła jeszcze domieszka krwi dzikich tarpanów.
Postanowił podjąć się misji odtworzenie leśnych koników w Puszczy Białowieskiej. Niestetary plany te zostały uniemożliwione przez wybuch II Wojny Światowej, która doprowadziła do zniszczenia hodowli oraz wywiezienia części koników na terytorium Niemiec.
Ocalałe koniki w 1949 roku trafiły do Instytutu Genetyki i Hodowli Doświadczalnej PAN w Popielinie, gdzie do tej pory prowadzone są badania naukowe i hodowla zachowawcza.
Pomimo tego, że nie da się zrekonstruować tarpanów „czystej krwi”, w Popielinie oraz w Stacji Doświadczalnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu w warunkach rezerwatowych, na otwartych przestrzeniach, żyją koniki polskie - „prawie tarpany”.
